پروژه است که توسط مؤسسه مدیریت پروژه (PMI) تدوین شده است. این استاندارد راهنمایی جامع برای مدیریت موفق پروژه‌ها در هر صنعت و حوزه‌ای ارائه می‌دهد. PMBOK به جای اینکه یک قانون سفت‌وسخت باشد، چارچوبی انعطاف‌پذیر است که به مدیران پروژه کمک می‌کند تا پروژه‌ها را با نظم و کارایی پیش ببرند.
ویژگی‌های کلیدی PMBOK
- تمرکز بر پنج گروه فرآیندی:
- آغازین (Initiation): تعریف پروژه و گرفتن تأییدیه برای شروع.
- برنامه‌ریزی (Planning): تدوین نقشه برای رسیدن به اهداف پروژه.
- اجرا (Execution): انجام فعالیت‌ها طبق برنامه.
- نظارت و کنترل (Monitoring and Controlling): بررسی پیشرفت و رفع انحرافات.
- اختتام (Closing): نهایی‌سازی پروژه و تحویل نتایج.
- شامل ده حوزه دانش:
- مدیریت یکپارچگی (Integration Management)
- مدیریت محدوده (Scope Management)
- مدیریت زمان‌بندی (Schedule Management)
- مدیریت هزینه (Cost Management)
- مدیریت کیفیت (Quality Management)
- مدیریت منابع (Resource Management)
- مدیریت ارتباطات (Communications Management)
- مدیریت ریسک (Risk Management)
- مدیریت تدارکات (Procurement Management)
- مدیریت ذینفعان (Stakeholder Management)
کلاسه‌های استاندارد PMBOK
PMBOK به طور مستقیم از "کلاسه‌بندی" به معنای دسته‌بندی اطلاعات (مانند آنچه در NIST رایج است) استفاده نمی‌کند، اما می‌توان آن را بر اساس سطوح اهمیت یا تأثیر پروژه طبقه‌بندی کرد:
- پروژه‌های کوچک یا ساده: پروژه‌هایی با محدوده محدود، منابع کم و ریسک پایین.
- پروژه‌های متوسط: پروژه‌هایی با پیچیدگی متوسط، نیاز به هماهنگی بین چند تیم.
- پروژه‌های بزرگ یا پیچیده: پروژه‌های استراتژیک با تأثیر بالا، منابع زیاد و ریسک‌های پیچیده.
- انواع پروژه‌ها بر اساس حوزه: پروژه‌های فناوری اطلاعات، ساخت‌وساز، مهندسی، یا تحقیقاتی که هر کدام نیاز به تطبیق فرآیندها با استانداردهای خاص دارند.
PMBOK در نسخه هفتم خود (منتشرشده در 2021) به جای تمرکز صرف بر فرآیندها، به اصول 12گانه (مانند همکاری تیمی، مدیریت تغییر، و تمرکز بر ارزش) و دامنه‌های عملکردی تأکید دارد که به انعطاف‌پذیری بیشتر کمک می‌کند.
کاربرد PMBOK
این استاندارد برای مدیریت پروژه‌ها در صنایع مختلف (از فناوری اطلاعات تا ساخت‌وساز) استفاده می‌شود و به‌ویژه برای دریافت گواهینامه‌های حرفه‌ای مانند PMP (Project Management Professional) کاربرد دارد.
